Hải Phòng

Hải Phòng, còn được biết đến với tên gọi thành phố Cảng hay thành phố Hoa Phượng Đỏ, là một trong sáu thành phố trực thuộc Trung ương của Việt Nam. Đây là đô thị loại I trung tâm cấp quốc gia, một trung tâm kinh tế, văn hóa, y tế, giáo dục, khoa học và công nghệ vùng Duyên hải Bắc Bộ.

Theo dữ liệu Sáp, nhập tỉnh, thành Việt Nam 2025, sáp nhập tỉnh Hải Dương và thành phố Hải Phòng thành một thành phố trực thuộc Trung ương, lấy tên là thành phố Hải Phòng, với:

• Diện tích: 3.194,72 km², xếp thứ 33
• Dân số: 4.664.124 người, xếp thứ 4

Tên gọi Hải Phòng có nguồn gốc từ việc phòng ngự vùng ven biển. Từ thời phong kiến, nơi đây đã là một vị trí chiến lược, cửa ngõ quan trọng ra biển. Tuy nhiên, tên gọi Hải Phòng chính thức được sử dụng vào cuối thế kỷ 19, khi thực dân Pháp biến nơi đây thành một cảng quân sự và thương mại. Ngày 19/7/1888, Tổng thống Pháp Sadi Carnot đã ra Sắc lệnh thành lập thành phố Hải Phòng. Trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Hải Phòng luôn là một "địa bàn lửa" với vai trò yểm trợ và tiếp tế hậu phương. Sau ngày đất nước thống nhất, Hải Phòng trở thành một trong những trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học - kỹ thuật của cả nước.

Ngày 24 tháng 10 năm 2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 1232/NQ-UBTVQH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của thành phố Hải Phòng giai đoạn 2023 – 2025 (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2025). Theo đó:

• Điều chỉnh một phần của huyện An Dương (gồm 3 xã: An Hồng, An Hưng, Đại Bản) vào quận Hồng Bàng và thành lập quận An Dương trên cơ sở huyện An Dương sau khi điều chỉnh.
• Thành lập thành phố Thủy Nguyên trên cơ sở toàn bộ huyện Thủy Nguyên và một phần của quận Hải An.

Thành phố Hải Phòng có 8 quận, 1 thành phố và 6 huyện.

Ngày 28 tháng 4 năm 2025, Hải Phòng được phong tặng danh hiệu "Thành phố Anh hùng", là Thành phố trực thuộc Trung ương thứ 3 được phong tặng sau Hà Nội (2000), Thành phố Hồ Chí Minh (2005).

Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 12 tháng 6 năm 2025). Theo đó, sáp nhập tỉnh Hải Dương vào thành phố Hải Phòng.

Địa hình

Hải Phòng là một thành phố ven biển thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, có vị trí địa lý:

• Phía bắc giáp tỉnh Quảng Ninh và tỉnh Bắc Ninh
• Phía tây và phía nam giáp tỉnh Hưng Yên
• Phía đông giáp Vịnh Bắc Bộ thuộc Biển Đông.

Hải Phòng còn có địa hình đa dạng với cả đồng bằng, đồi núi và biển đảo.

• Địa hình đồng bằng: Chiếm phần lớn diện tích, được bồi đắp bởi hệ thống sông Thái Bình và sông Hồng, đất đai màu mỡ.
• Địa hình đồi núi: Tập trung ở phía bắc và phía đông bắc thành phố như huyện Thủy Nguyên, nơi có dãy núi đá vôi Tràng Kênh và ở quần đảo Cát Bà.
• Địa hình biển đảo: Với đường bờ biển dài 125 km và hơn 40 đảo lớn nhỏ, nổi bật là quần đảo Cát Bà, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế biển và du lịch.

Khí hậu

Thời tiết Hải phòng mang tính chất cận nhiệt đới ẩm ấm đặc trưng của thời tiết miền Bắc Việt Nam: mùa hè nóng ẩm, mưa nhiều, mùa đông khô và lạnh, có 4 mùa xuân, hạ, thu, đông tương đối rõ rệt. Nhiệt độ trung bình vào mùa hè vào tháng 7 là 28,3 °C, tháng lạnh nhất là tháng 1: 16,3 °C.

So với Hà Nội, thời tiết Hải Phòng có một chút khác biệt, thành phố mát hơn khoảng gần 1 độ vào mùa hè và lạnh hơn một chút về mùa đông, trong 30 năm gần đây do ảnh hưởng biến đổi khí hậu nhiệt độ thành phố đang có xu hướng tăng lên.

Kinh tế

Hải Phòng là một trong những đầu tàu kinh tế của miền Bắc với đa dạng các ngành nghề:

• Công nghiệp: Hải Phòng là trung tâm công nghiệp lâu đời. Hiện tại, thành phố đang tập trung phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao, đóng tàu, sản xuất ô tô (VinFast), điện tử (LG, Pegatron).
• Cảng biển: Cảng Hải Phòng là một trong những cảng biển lớn nhất Việt Nam. Cảng Lạch Huyện - cửa ngõ quốc tế cho phép tiếp nhận các tàu có trọng tải lớn, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thương mại quốc tế.
• Nông nghiệp và thủy sản: Nông nghiệp vẫn đóng vai trò quan trọng với các sản phẩm chủ lực như gạo, rau màu. Ngành thủy sản phát triển mạnh với việc nuôi trồng và đánh bắt hải sản.
• Thương mại và dịch vụ: Ngành thương mại, dịch vụ, đặc biệt là logistics và du lịch đang phát triển mạnh mẽ.

Xã hội

• Dân số: Dân số thành phố năm 2023 đạt hơn 2,1 triệu người, đứng thứ ba miền Bắc (sau Hà Nội và Thanh Hóa).
• Giáo dục và đào tạo: Hải Phòng có nhiều trường đại học, cao đẳng và cơ sở nghiên cứu lớn. Nổi bật là Đại học Hàng hải Việt Nam, Đại học Y Dược Hải Phòng.
• Y tế: Hệ thống y tế được đầu tư hiện đại, có nhiều bệnh viện lớn như Bệnh viện Hữu nghị Việt - Tiệp, Bệnh viện Phụ sản Hải Phòng.

Văn hóa

Văn hóa Hải Phòng mang đậm nét dân gian, đa dạng các loại hình như:

• Lễ hội: Hải Phòng nổi tiếng với nhiều lễ hội truyền thống, đặc biệt là Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn vào tháng 9 âm lịch hàng năm. Lễ hội này mang đậm nét văn hóa dân gian và tinh thần thượng võ của người dân miền biển.
• Ẩm thực: Ẩm thực Hải Phòng vô cùng phong phú và độc đáo. Nổi tiếng nhất là Bánh đa cua, một món ăn dân dã nhưng đậm đà hương vị. Ngoài ra, không thể không kể đến Nem cua bể, Bánh mì cay (còn gọi là Bánh mì que) và Chè bưởi...

Du lịch

Là một thành phố lớn và gần biển đảo, Hải Phòng là một mắt xích quan trọng trong tam giác kinh tế và du lịch Hải Phòng - Hà Nội - Quảng Ninh. Hải Phòng sở hữu nhiều điểm tham quan, khu du lịch chất lượng cao như:

• Quần đảo Cát Bà: Nơi đây được mệnh danh là "Hạ Long trên cạn" với Vịnh Lan Hạ, đảo Khỉ, Vườn quốc gia Cát Bà với hệ sinh thái đa dạng. Cát Bà là một trong những điểm du lịch sinh thái hàng đầu ở Việt Nam. Quần đảo Cát Bà đã được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Paris vào ngày 29 tháng 10 năm 2004 và đang đề nghị được công nhận là di sản thiên nhiên thế giới theo tiêu chí đa dạng sinh học, là một phần của Vịnh Hạ Long mở rộng.
• Khu du lịch Đồ Sơn: Đồ Sơn nổi tiếng với bãi biển cát mịn và dịch vụ du lịch đa dạng, là điểm đến lý tưởng cho du khách muốn nghỉ dưỡng và tắm biển.
• Các di tích lịch sử và văn hóa: Hải Phòng còn nhiều điểm tham quan khác như nhà hát lớn Hải Phòng mang kiến trúc Pháp cổ kính, chùa Dư Hàng, chùa Phổ Chiếu, và đền thờ Nữ tướng Lê Chân - người có công khai hoang, lập nên mảnh đất Hải Phòng ngày nay.

Với vị trí địa lý đắc địa, là đầu mối giao thông quan trọng của miền Bắc, Hải Phòng không chỉ là một trung tâm kinh tế, công nghiệp lớn mà còn là một thành phố giàu tiềm năng du lịch và văn hóa. Thành phố Hoa Phượng Đỏ đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, giữ vững vai trò là một trong những cực tăng trưởng quan trọng của đất nước.