Quảng Ninh

Quảng Ninh là một tỉnh ven biển thuộc vùng Đông Bắc Bộ VIệt Nam. Theo quy hoạch phát triển kinh tế, Quảng Ninh vừa thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, và vừa thuộc vùng duyên hải Bắc Bộ. Đây là tỉnh khai thác than đá chính của Việt Nam, có vịnh Hạ Long là di sản, kỳ quan thiên nhiên thế giới. Quảng Ninh cùng với Bắc Ninh, Ninh Bình và Khánh Hòa đã được Chính phủ Việt Nam quy hoạch thành thành phố trực thuộc trung ương.

Theo dữ liệu Sáp nhập tỉnh, thành Việt Nam 2025, Quảng Ninh có:

• Diện tích: 6.208 km², xếp thứ 26
• Dân số: 1.497.447 người, xếp thứ 28

Quảng Ninh có lịch sử lâu đời, gắn liền với các nền văn hóa cổ như Soi Nhụ và Hạ Long. Tên gọi "Quảng Ninh" được hình thành từ năm 1831, dưới triều Nguyễn, khi vua Minh Mạng chia cả nước thành 29 tỉnh. Tên gọi này là sự ghép lại của hai phủ: Quảng Yên và Hải Ninh. Trong lịch sử, sự thay đổi địa giới hành chính của huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình đã trải qua nhiều mốc quan trọng như sau:

Giai đoạn trước năm 1990:

• Năm 1975, sau khi tỉnh Bình Trị Thiên được thành lập, huyện Quảng Ninh và Lệ Thủy được sáp nhập thành huyện Lệ Ninh. Đến năm 1979, một phần diện tích và dân số của huyện bị chuyển về thị xã Đồng Hới (nay là thành phố Đồng Hới), bao gồm các xã Bảo Ninh, Đức Ninh, Lộc Ninh, Lý Ninh và Nghĩa Ninh. Trong giai đoạn này, có thêm xã Trường Xuân được thành lập vào ngày 17 tháng 9 năm 1981 và xã Gia Ninh được chia tách thành hai xã Hải Ninh và Gia Ninh vào ngày 6 tháng 1 năm 1983.

Giai đoạn sau năm 1990 đến nay:

• Vào ngày 30 tháng 6 năm 1989, huyện Lệ Ninh được tái lập và đổi tên thành huyện Quảng Ninh.
• Để đáp ứng nhu cầu phát triển, ngày 28 tháng 4 năm 1999, thị trấn Quán Hàu được thành lập, là trung tâm hành chính của huyện. Thị trấn được hình thành từ một phần diện tích của hai xã Lương Ninh và Vĩnh Ninh. Mới đây nhất, vào ngày 1 tháng 12 năm 2024, xã Lương Ninh được sáp nhập vào thị trấn Quán Hàu.
• Hiện nay, huyện Quảng Ninh có 1 thị trấn và 13 xã.

Điều kiện tự nhiên:

Địa hình của Quảng Ninh đa dạng, được phân chia thành ba khu vực chính: vùng núi, vùng trung du và đồng bằng ven biển, cùng với vùng biển và hải đảo.

• Vùng núi: chiếm phần lớn diện tích, chia thành hai miền. Miền Đông bao gồm các địa phương như Tiên Yên, Bình Liêu, Hải Hà, Đầm Hà và Móng Cái. Trong khi đó, miền Tây bắt đầu từ Tiên Yên, qua Ba Chẽ, Hoành Bồ, phía Bắc Uông Bí và thấp dần về phía Đông Triều.
• Vùng trung du và đồng bằng ven biển: hình thành từ các dải đồi thấp bị phong hóa, tạo nên những cánh đồng màu mỡ trải dài từ chân núi đến các con sông và bờ biển. Khu vực này tập trung ở Đông Triều, Uông Bí, một phần của Yên Hưng, Tiên Yên, Đầm Hà, Hải Hà và Móng Cái.
• Vùng biển và hải đảo: là đặc trưng nổi bật của Quảng Ninh, với hơn 2.000 hòn đảo lớn nhỏ, chiếm hơn hai phần ba tổng số đảo cả nước. Các đảo này trải dài dọc theo bờ biển dài hơn 250 km, có kích thước phong phú, từ những đảo lớn như Cái Bầu, Bản Sen cho đến những hòn đảo nhỏ. Hai huyện Vân Đồn và Cô Tô nằm hoàn toàn trên đảo.

Khí hậu:

• Quảng Ninh có khí hậu nhiệt đới gió mùa, với hai mùa rõ rệt. Tuy nhiên, tính chất nhiệt đới nóng ẩm vẫn là đặc điểm nổi bật xuyên suốt cả năm. Vị trí địa lý trong vành đai nhiệt đới giúp Quảng Ninh nhận được lượng bức xạ và nhiệt dồi dào, do mặt trời đi qua thiên đỉnh hai lần mỗi năm.
• Khí hậu được chi phối bởi gió mùa Đông Nam Á, tạo nên hai mùa chính. Mùa hè, kéo dài từ tháng 5 đến đầu tháng 10, có nhiệt độ trung bình trên 25°C, đi kèm với lượng mưa lớn. Ngược lại, mùa đông bắt đầu từ cuối tháng 11 đến hết tháng 3 năm sau, mang theo những đợt không khí lạnh, với nhiệt độ trung bình dưới 20°C và lượng mưa ít hơn.

Quảng Ninh là một trong những tỉnh có đóng góp lớn vào ngân sách quốc gia. Kinh tế chủ lực của tỉnh là công nghiệp khai khoáng, đặc biệt là than đá. Đây là vùng than lớn nhất cả nước, chiếm khoảng 90% trữ lượng than của Việt Nam. Ngoài ra, ngành du lịch, công nghiệp chế biến, cảng biển và dịch vụ logistics cũng đang phát triển mạnh mẽ.

GDP bình quân đầu người của Quảng Ninh năm 2023 đạt khoảng 9.500 USD, đứng top đầu cả nước. Tỷ lệ đô thị hóa cao, với các thành phố lớn như Hạ Long, Uông Bí, Cẩm Phả, Móng Cái. Với dân số hơn 1 triệu người, Quảng Ninh có tỷ lệ dân thành thị chiếm trên 60%. Mặc dù Phật giáo có ảnh hưởng sâu sắc qua nhiều ngôi đền, chùa cổ, tỉnh cũng có một cộng đồng Công giáo khá lớn. Hai tôn giáo này chiếm đa số, bên cạnh một số ít tín đồ của các tôn giáo khác như Tin Lành, Cao Đài và Hồi giáo.

Về giáo dục và y tế, Quảng Ninh đã đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng. Tỉnh có một trường THPT chuyên và 11 trường đại học, cao đẳng. Hệ thống y tế được trang bị hiện đại với các bệnh viện lớn như Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện Bãi Cháy và Bệnh viện Sản Nhi, đảm bảo chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Quảng Ninh là nơi giao thoa của nhiều nét văn hóa độc đáo như:

• Văn hóa dân tộc: Tỉnh là nơi sinh sống của 22 dân tộc anh em, trong đó có người Dao, Tày, Sán Dìu... Mỗi dân tộc đều có những lễ hội, trang phục và phong tục riêng, tạo nên sự đa dạng văn hóa.
• Văn hóa Phật giáo: Quần thể danh thắng Yên Tử không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là Trung tâm Phật giáo của Việt Nam, gắn liền với Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử do vua Trần Nhân Tông sáng lập. Nơi đây thu hút hàng triệu tín đồ Phật tử và du khách mỗi năm.
• Ẩm thực: Nổi tiếng với hải sản tươi ngon như tôm, cua, bề bề, chả mực... cùng các món ăn đặc trưng của vùng mỏ như bánh gật gù, nem chua Quảng Yên.

Tỉnh còn có nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh như:

• Vịnh Hạ Long: Di sản thiên nhiên thế giới được UNESCO công nhận, nổi tiếng với hàng nghìn đảo đá vôi và hang động kỳ vĩ.
• Đảo Tuần Châu và Cô Tô: Những bãi biển đẹp, thu hút đông đảo khách du lịch.
• Cảng và cửa khẩu Móng Cái: Trung tâm giao thương kinh tế quan trọng với Trung Quốc.

Ngoài ra, Quảng Ninh còn nhiều điểm đến hấp dẫn khác như đảo Cô Tô, đảo Quan Lạn, và các vườn quốc gia Bái Tử Long, Yên Tử, nơi có hệ sinh thái đa dạng và cảnh quan hoang sơ.

Quảng Ninh nổi bật không chỉ nhờ cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn bởi bề dày văn hóa và lịch sử. Tỉnh này đang khẳng định vị thế là một trong những trung tâm du lịch hàng đầu Việt Nam, nhờ sự kết hợp giữa vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên, hệ thống giao thông hiện đại và các khu nghỉ dưỡng sang trọng. Đến Quảng Ninh, du khách sẽ được tận hưởng không gian du lịch đẳng cấp, khám phá những di sản độc đáo và trải nghiệm sự phục vụ chu đáo, chuyên nghiệp.