1. Thực trạng đào tạo giáo dục Việt Nam
Hệ thống giáo dục Việt Nam lâu nay vẫn dựa trên phương pháp truyền thống, ít đổi mới so với các nước phát triển.
Chương trình học và cách tổ chức lớp học vẫn còn dựa trên lịch nông nghiệp và mô hình nhà máy công nghiệp: giờ học chuẩn hóa, môn học cố định, phương pháp giảng dạy thầy truyền thụ – trò ghi chép.
TS Trần Quang Thắng đặt câu hỏi: Liệu chúng ta có nên duy trì lối đào tạo cũ hay chuyển đổi sang phương pháp hiện đại, sáng tạo để phù hợp với thế kỷ 21?
2. Chuyển đổi từ kinh tế công nghiệp sang kinh tế tri thức
Chuỗi giá trị lao động đã thay đổi từ khai thác và sản xuất sang dữ liệu, thông tin, kiến thức và kỹ năng.
Nền kinh tế tri thức biến thông tin và sáng tạo thành dịch vụ toàn cầu, đòi hỏi con người có khả năng thích ứng, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề.
Giáo dục cần theo kịp xu hướng này, không chỉ đào tạo lao động mà còn phát triển kỹ năng sáng tạo, năng lực hợp tác và khả năng hội nhập quốc tế.
3. Mục tiêu của giáo dục trong kỷ nguyên số
Đào tạo học sinh, sinh viên trở thành công dân toàn cầu, có khả năng truy cập và xử lý thông tin, phát triển kỹ năng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT).
Giúp học viên tạo ra công việc, đóng góp hiệu quả cho xã hội, không chỉ tìm kiếm việc làm.
Đào tạo không còn giới hạn trong bốn bức tường lớp học; học viên có thể tự học trực tuyến, nghiên cứu thông tin từ bất cứ nơi nào.
4. 21st Century Learning – Giáo dục thế kỷ 21
Chương trình học tập gắn với kỹ năng cốt lõi: tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, giao tiếp và hợp tác.
Các môn học bao gồm: ngôn ngữ, toán học, khoa học, nghệ thuật, kinh tế, công dân, môi trường… được tích hợp liên ngành.
Giáo dục hướng đến việc phát triển toàn diện, giúp học sinh thích ứng với môi trường làm việc toàn cầu, cạnh tranh cao, và phát triển tư duy sáng tạo.
5. Vai trò của doanh nghiệp và công nghệ
Doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động tham gia chuyển đổi số, hợp tác quốc tế, kết nối chuỗi cung ứng toàn cầu.
Nhà nước cần hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tham gia nền kinh tế số.
Mục tiêu đến 2025: kinh tế số chiếm 20% GDP; năng suất lao động tăng bình quân >7%/năm.
Mục tiêu đến 2030: kinh tế số chiếm >30% GDP; ít nhất 100.000 doanh nghiệp công nghệ số hoạt động hiệu quả.
6. Đề xuất chuyển hướng đào tạo
TS Trần Quang Thắng khuyến nghị 7 định hướng chính:
Đặt nhu cầu phát triển học sinh, sinh viên làm trung tâm.
Giáo dục là hợp tác giữa thầy và trò, thầy hướng dẫn, trò nghiên cứu.
Nội dung học tập liên quan thực tế thế kỷ 21.
Học đường liên kết với nhu cầu xã hội.
Áp dụng công nghệ thông tin trong học tập.
Khuyến khích tự học, học trực tuyến.
Đào tạo cung ứng chuyên gia cho nền kinh tế toàn cầu.
