
Từ khi hình thành đến nay, Họ Hồ - Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh đã trở thành một trong những dòng họ tiêu biểu về đoàn kết, hiếu học và hướng về cội nguồn. Trải qua bao thăng trầm của thời gian, dòng họ không ngừng phát triển lớn mạnh, góp phần hun đúc tinh thần “uống nước nhớ nguồn”, khơi dậy niềm tự hào, thôi thúc các thế hệ con cháu phấn đấu vươn lên, đóng góp xây dựng quê hương giàu đẹp, văn minh.
Theo ông Hồ Lưu Mỹ, Chủ tịch Hội đồng dòng họ, họ Hồ ở Hương Sơn có lịch sử lâu đời, gắn liền với quá trình khai hoang lập ấp nơi vùng núi phía Tây Hà Tĩnh. Từ những ngày đầu gian khó, tổ tiên họ Hồ đã dựng nhà, lập làng, gieo trồng, khai khẩn ruộng nương, góp phần hình thành nên vùng đất hiền hòa, trù phú. Cùng với thời gian, truyền thống đạo hiếu, lòng nhân hậu, tinh thần hiếu học được gìn giữ qua nhiều thế hệ, trở thành “sợi chỉ đỏ” kết nối các chi họ, các gia đình. Ông Hồ Lưu Mỹ, chia sẻ: “Mỗi người con họ Hồ, dù ở đâu, làm gì, đều hướng về cội nguồn. Chúng tôi coi việc đoàn kết, giúp nhau trong học tập, lao động, làm ăn, rèn luyện đạo đức là sợi dây gắn bó để dòng họ ngày càng bền chặt, phát triển”.
Anh em con cháu họ Hồ dâng hương tưởng nhớ tổ tiên.
Thực hiện nghị quyết các kỳ Đại hội đại biểu Họ Hồ Hương Sơn, những năm qua, Hội đồng Họ Hồ Hương Sơn đã tổ chức nhiều hoạt động mang đậm giá trị nhân văn như: tọa đàm kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Ban liên lạc họ, thăm hỏi các cụ cao niên, phúng viếng, tri ân người có công với dòng họ. Hàng năm, Hội đồng đều tổ chức hành hương về đất tổ Thọ Thành, Bàu Đột, Quỳnh Đôi (Nghệ An) – nơi khởi nguồn của cụ Trạng nguyên Hồ Hưng Dật. Những chuyến đi ấy trở thành hành trình tâm linh đầy ý nghĩa, giúp con cháu thêm tự hào về tổ tiên, truyền thống hiếu học, nhân nghĩa của cha ông.
Cùng với hoạt động lễ hội, việc sưu tầm, biên soạn và hoàn thiện gia phả được xem là nhiệm vụ trọng tâm của Hội đồng họ Hồ Hương Sơn. Nhờ sự tâm huyết của các chi họ, đến nay đã có 9/15 chi họ hoàn thành bộ gia phả, xây dựng sơ đồ tông mạch kết nối về gốc tổ Họ Hồ Việt Nam. Đặc biệt, ba nhà thờ họ – nhà thờ Họ Hồ Đắc Thọ (xã Sơn Bằng), Họ Hồ Đạo An (xã Sơn Long) và Họ Hồ Huy (xã Sơn Hàm) – đã được công nhận là di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh. Đây là những địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống, đồng thời là nơi sinh hoạt văn hóa, tâm linh của con cháu, thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”.
Truyền thống hiếu học là một trong những niềm tự hào lớn nhất của Họ Hồ Hương Sơn. Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về khuyến học – khuyến tài, các chi họ đã lập quỹ khuyến học riêng, bầu Ban khuyến học gồm những người có uy tín, tâm huyết. Nhiều chi họ huy động được từ 20–30 triệu đồng/năm để trao thưởng cho các cháu học sinh, sinh viên có thành tích xuất sắc.
Chị Hồ Thị Kỷ, công tác tại Nghệ An, chia sẻ: “Sinh ra trong một dòng họ hiếu học, tôi luôn cảm thấy trách nhiệm phải phấn đấu không ngừng. Nhìn thấy các cháu nhỏ được vinh danh mỗi dịp lễ tế tổ, chúng tôi thấy tự hào và có thêm động lực để làm việc tốt hơn”.
Hàng năm, Hội đồng Họ Hồ Hương Sơn đều tuyên dương từ 10 đến 25 học sinh giỏi cấp tỉnh, sinh viên xuất sắc tại buổi gặp mặt luân phiên giữa các nhà thờ họ. Từ phong trào này, nhiều người con họ Hồ đã trưởng thành, giữ các vị trí quan trọng trong quân đội, cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và trường học, góp phần tô thắm truyền thống hiếu học của quê hương Hương Sơn.
Các bậc cao niên chụp ảnh tại khuôn viên nhà thờ.
Theo thống kê, đến năm 2020, họ Hồ Hương Sơn có 1.899 hộ với 10.455 nhân khẩu, chiếm gần 9% dân số toàn huyện. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, hàng ngàn người con họ Hồ đã lên đường chiến đấu vì Tổ quốc; trong đó có 132 liệt sĩ, 15 Bà mẹ Việt Nam anh hùng, 200 thương binh và hàng trăm người bị nhiễm chất độc da cam/dioxin. Tiểu biểu ở xã Sơn Trường, nhà thờ cụ Hồ Văn Tiến thờ tới 5 liệt sĩ, trong đó có 4 người hy sinh thời kháng chiến chống Pháp, 2 mẹ Việt Nam anh hùng. Tấm gương anh dũng của họ là biểu tượng bất khuất của lòng yêu nước, tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của dòng họ anh hùng.
Không chỉ phát huy truyền thống, con cháu họ Hồ Hương Sơn hôm nay còn tích cực tham gia phát triển kinh tế, xây dựng quê hương. Nhiều người con thành đạt như các anh Hồ Xuân Lý, Hồ Xuân Trường, Hồ Mạnh Hùng, Hồ Việt Nhật, Hồ Huy Đức, Hồ Quốc Hương... đã trở thành những tấm gương sáng trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm ổn định cho hàng trăm lao động địa phương.
Song song với đó, Câu lạc bộ Thanh niên Họ Hồ Hương Sơn đã thu hút 79 thành viên tham gia các phong trào văn hóa, thể thao, thiện nguyện, góp phần lan tỏa tinh thần tương thân tương ái trong cộng đồng. Chị Hồ Thị Kỷ, chia sẻ thêm: “Chúng tôi xem dòng họ là mái nhà lớn. Khi cùng nhau tham gia hoạt động thiện nguyện, hỗ trợ học sinh nghèo hay giúp người khó khăn, chúng tôi thấy ý nghĩa của hai chữ “dòng tộc” lớn hơn bao giờ hết”.
Hội đồng họ Hồ gặp mặt thường niên.
Bước vào nhiệm kỳ mới (2025–2030), Hội đồng Họ Hồ Hương Sơn xác định tập trung đẩy mạnh công tác khuyến học, củng cố, mở rộng Câu lạc bộ Thanh niên và Doanh nhân họ Hồ, tiến tới thành lập Câu lạc bộ Con gái – Con dâu họ Hồ theo chủ trương của Họ Hồ tỉnh Hà Tĩnh. Đồng thời, tiếp tục hoàn thiện hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích cho các nhà thờ đủ điều kiện, phát huy các giá trị văn hóa – lịch sử dòng họ, gắn với phong trào thi đua yêu nước tại địa phương.
Ông Hồ Lưu Mỹ bày tỏ niềm tin: “Nếu mỗi người con họ Hồ luôn sống tốt, làm việc tốt, học tập và cống hiến theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thì đó chính là bó hoa đẹp nhất dâng lên tổ tiên và Bác Hồ kính yêu”.
Hội đồng họ Hồ khen thưởng các cháu học sinh có kết quả cao trong học tập.
Dòng họ Hồ Hương Sơn hôm nay không chỉ là nơi gìn giữ di sản văn hóa, mà còn là điểm tựa tinh thần, là “trường học đầu tiên” dạy con cháu biết sống nhân ái, nghĩa tình, hiếu học và tự tôn. Từ mạch nguồn cội tổ Thọ Thành – Quỳnh Đôi đến vùng đất Hương Sơn trù phú, họ Hồ hôm nay vẫn tiếp tục viết nên những trang mới đầy tự hào. Đó là trang sử của đoàn kết – hiếu học – nhân nghĩa, của những tấm lòng luôn hướng về cội nguồn, góp phần tô thắm truyền thống họ Hồ Việt Nam, làm rạng danh quê hương Hà Tĩnh anh hùng.
Nguồn: https://baoquankhu4.com.vn/